نگهداری گل ارکیده و نحوه تکثیر آن

نگهداری گل ارکیده در منزل، امروزه توجه عده کثیری از مردم را به خود جلب کرده است. راز محبوبیت گل ارکیده ، ماندگاری طولانی مدت آن است. گل ارکیده یک گیاه زیباست که رنگهای متنوع، شکوفه‌های بزرگ و گل های با دوامی دارد. این گیاه از خانواده  Orchidaceae (ثعلبیان) بوده و بومی جنوب شرقی آسیا و شمال استرالیا میباشد. گل ارکیده کم توقع بوده و همین امر نیز نگهداری گل ارکیده را برای همگان امری لذت بخش نموده است. گلهای تازه روییده ی ارکیده، حدود 3 تا 6 ماه ( بسته به محیط و شرایط نگهداری گل ارکیده ) باقی خواهد ماند. گل ارکیده بصورت کلی به 2 گونه وحشی و زینتی تقسیم میشود. گونه های وحشی گل ارکیده در شمال ایران وجود داشته که نوعی ثعلب از آنها میگیرند و برخی گونه‌ های آن نیز مصارف دارویی دارند. گونه های زینتی آن نیز عمدتا از دو گروه عمده فالانوپسیس phalaenopsis (ارکیده‌ی پروانه‌ای یا ارکیده شاپرکی) و سیمبیدیوم cymbidium می باشند. در ادامه با گونه های مهم گل ارکیده و شرایط مناسب برای نگهداری گل ارکیده بیشتر آشنا خواهید شد.

پس با ما همراه باشید.

برای مشاهده موارد بیشتر، کلیک کنید. :)

نکات مهم در نگهداری گل ارکیده در هر یک از گونه های مهم آن چیست؟

از جمله گونه های مهم ارکیده زینتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

Cypripedium:

این گیاه مانند بسیاری از گیاهانی که در منزل نگهداری میشوند، به آب منظم و نور متوسط نیاز دارد.

Phalaenopsis و هیبرید Cattleya :

این گیاهان آسیب پذیر بوده و با آبیاری بیش از حد از بین می روند.

بنابراین بهتر است ریشه های آن ترجیحا خشک باشند.

Cymbidium:

به روزهای کوتاه زمستان برای گل دهی علاقمند است.

Vanda:

به نور متوسط تا زیاد برای گلدهی نیاز دارد و 2 تا 3 بار در سال گل میدهد.

شرایط نگهداری گل ارکیده در هر یک از گونه های مختلف آن به چه صورت است؟

خاک مناسب برای نگهداری گل ارکیده

این گیاه به خاک سبک با زهکشی مناسب نیاز دارد.

خاک سبک میتواند مخلوطی از خاک برگ، پیت و خاک معمولی باشد.

انواع خاک مناسب برای نگهداری گل ارکیده کدام است؟

معمولا دو نوع خاک برای گل ارکیده استفاده میشود:

1. پوسته درخت (چیپس).
2. خزه درشت (ماس).

اگر خاک ارکیده پوسته درخت باشد، لازم است که سالی یک بار یا دوسال یک بار تعویض شود؛ زیرا بافت چوبیِ آن، به مرور زمان خرد شده و خاصیت زهکشی و خارج شدن آب را از دست خواهد داده.

تعویض خاک گل ارکیده به چه صورت انجام می‌شود؟

برای عوض کردن خاک کافیست مطابق مراحل زیر عمل کنید:

1. ارکیده را با دقت و به آرامی از گلدان بیرون آورید.
2. خاک قبلی را دور ریخته و ریشه های پوسیده و سیاه شده را با قیچی ببرید.
3. سپس گیاه را دوباره در گلدان گذاشته و خاک جدید را روی آن بریزید.

دمای مناسب برای نگهداری گل ارکیده

بطور کلی در مورد همه ارکیده ها نباید آنها را در نزدیکی لوازم گرمایشی قرار داد.

دمای خنک پاییزه موجب تحریک گلدهی و بیشتر شدن طول ساقه گل دهنده خواهد شد.

ولی ادامه دمای سرد، موجب ریزش غنچه‌های گیاه شما میشود.

دماهای بالای 30 درجه سانتی‌گراد نیز رشد گیاه را کم می کند.

انواع گل ارکیده بر اساس نیاز حرارتی آن به چند دسته تقسیم میشود؟

گل ارکیده از نظر نیاز حرارتی به 3 گروه تقسیم میشود:

1) ارکیده های گرما دوست :

در این گروه باید حداقل درجه حرارت گیاه در شب، 16 درجه سانتی گراد باشد.

ارکیده های ‍ Phaphiopedilum و Phalaenopsis که دوستدار شرایط گرم و محیط های کاملاً سایه و مرطوب هستند، در این گروه قرار میگیرند.

علاوه بر آن، ارکیده Dendrobium و Vanda را نیز میتوان در این گروه قرار داد؛ با این تفاوت که همه گونه های ذکر شده، به نور کامل خورشید نیاز دارند.

ارکیده های نوع Dendrobium نیز تنها در شرایط خاص و در صورتیکه پیازهای در حال تکامل آنها در اواخر تابستان در معرض نور کامل و هوا قرار بگیرند، گل خواهند داد.

2) ارکیده های گرمای متوسط دوست :

در این گروه باید حداقل درجه حرارت گیاه در شب، 13 درجه سانتی گراد باشد.

گونه های Cattleya ، Brassavola ، Laelia (که محیط های کمی خنکتر و خشکتر را میپسندند) و چندین گونه از هیبریدهای Oncidium، همگی در این گروه قرار میگیرند.

3) ارکیده های سرما دوست :

در این گروه باید حداقل درجه حرارت گیاه در شب، 10 درجه سانتی گراد باشد.

این درجه حرارت (به خصوص در اواسط تابستان) برای تولید گل ضروری است زیرا در غیر اینصورت، گیاهان این گروه گل نخواهند داد.

جنس هایی چون Cymbidium و اکثر گونه های Oncidium نیز متعلق به این گروه هستند.

آبیاری مناسب برای نگهداری گل ارکیده

از مهمترین عوامل محیطی مربوط به پرورش گل ارکیده، آبیاری و کیفیت آب مورد استفاده برای ارکیده‌ها میباشد.

یکی از اشتباهاتی که در مورد ارکیده انجام میشود، آبیاری بیش از حد آن است.

بهتر است یک روز قبل از خشکی کامل (یا زمانی که خاک گیاهتان رو به خشکی کامل رفته باشد)، آن را آبیاری نمایید.

تعیین فاصله زمانی مناسب برای آبیاری گیاه ارکیده نیز بسته به نوع خاک و دمای محیط میتواند متفاوت باشد.

آب مناسب برای آبیاری گل ارکیده چه ویژگی‌هایی دارد؟

آب مناسب برای ارکیده ، آبی با املاح کم است.

اگر در محلی زندگی میکنید که آب املاح زیادی دارد، سعی کنید برای آبیاری گیاهتان از آب جوشیده شده استفاده نمایید.

آبیاری انواع خاک های گل ارکیده به چه صورت انجام می‌شود؟

1) آبیاری مناسب خاک پوسته درخت :

اگر خاک گلدان شما پوسته درخت است، لازم است هر 7 تا 10 روز یکبار به آن آب بدهید؛ زیرا پوسته درخت، آب را کمتر در خود نگه می دارد.

2) آبیاری مناسب خاک خزه درشت :

اگر گیاه ارکیده خود را در خزه درشت میکارید، بهتر است هر 14 تا 21 روز یکبار آن را آبیاری کنید؛ زیرا خزه مثل اسفنج عمل کرده و آب را مدت زمان بیش تری در خود نگه می دارد.

3) آبیاری مناسب خاک های دیگر :

برای خاکهای دیگر، بهتر است در شرایطی که دمای محیط معتدل یا سرد است، هر 10-12 روز یکبار گیاه خود را آبیاری کنید.

در شرایطی که دمای محیط گرم است، حدود هفته ای یکبار (و در هر زمان که خاک گلدانتان نزدیک به خشک شدن بود)، آن را آبیاری کنید.

توجه کنید هنگام آبیاری، هرگز روی غنچه‌ها و شکوفه‌ها آب نریزید؛ زیرا عمر گلهایتان کم خواهد شد.

رطوبت مناسب برای نگهداری گل ارکیده 

گل ارکیده رطوبت دوست است و اغلب رطوبت مناسب برای آن حدود 50٪ تا 70٪ است.

معمولا در خاک این گیاه، از دانه‌ سنگهای سبک معدنی (مانند لیکا و پرلیتهای درشت یا پوکه‌ های معدنی درشت) استفاده میشود تا ریشه گیاه با چسبیدن به این مواد معدنی، رطوبت هوا را از آنها بگیرد.

همچنین میتوانید از یک مرطوب کننده در نزدیکی ارکیده خود استفاده کنید و یا با قرار دادن سنگریزه با آب در زیر گلدانیِ گیاهتان، به این رطوبت دست یابید.

نور مناسب برای نگهداری گل ارکیده

ارکیده ها اغلب ترجیح میدهند که پشت پرده یا پنجره قرار بگیرند.

به این ترتیب، این گیاهان روزانه مقدار زیادی نور را (به صورت غیر مسقیم) دریافت میکنند.

اگر نور خورشید برای مدتی طولانی بر گل ارکیده بتابد و یا محل نگهداری آن بیش از حد تاریک باشد، این گیاه گلهایش را از دست داده و به مرور زمان خشک خواهد شد.

اگر برگهای گل ارکیده سبز تیره باشد، به این معنی است که نور دریافتی گیاه شما کم بوده است.

اگر برگ های گل ارکیده زرد، قهوه ای یا قرمز باشد نیز به این معنی است که گیاهتان بیش از حد نیازش نور دریافت کرده است.

انواع گل ارکیده بر اساس نیاز نوری آن به چند دسته تقسیم می‌شود؟

نیاز نوری گل ارکیده بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود.

گلهای ارکیده بر اساس نیاز نوری ای ک دارند به 2 گروه تقسیم میشوند:

1) ارکیده های کم نور:

گونه های Paphiopedilum ، Phalaenopsis و Oncidium در گروه ارکیده های کم نور قرار میگیرند.

بهتر است این گروه، نور پنجره شمالی یا شرقی را دریافت کنند.

2) ارکیده های متوسط تا پر نور:

گونه های Cattleya ، Dendrobium ، Cymbidium و vanda در گروه ارکیده های با نیاز نوری متوسط تا زیاد قرار میگیرند.

گل های این گروه ترجیح میدهند که نور پنجره های غربی یا جنوبی را جذب کنند.

کوددهی مناسب برای نگهداری گل ارکیده در چه زمانی و به چه صورتی انجام میگیرد؟

به منظور رشد بهتر ارکیده‌ ها، باید هر 2 هفته یا 1 ماه یکبار کوددهی گیاه را انجام داد.

نسبت کود استفاده شده بسته به محیط کشت، متفاوت خواهد بود.

کودهایی که به مرور تجزیه و آزاد میشوند یا کودی با ترکیب ۱۴-۱۴-۱۴ به صورت ماهانه با دوز 1 در 1000 یا 0/5 در 1000 برای رشد گیاه شما مفید خواهند بود.

در طول ماههای زمستان کوددهی گیاهتان را کم کنید.

همچنین در زمانی که گیاه شکوفه دارد، کوددهی انجام ندهید.

جهت انتخاب کود مناسب برای گیاه خود، کلیک کنید. :)

زمان گلدهی گل ارکیده چه موقع است؟

فصل گلدهی ارکیده ها متفاوت بوده و معمولا از دی ماه شروع خواهد شد.

ارکیده پس از گلدهی، به مدتی استراحت نیاز دارد تا بتواند دوباره به گل بنشیند.

رنگ گلهای ارکیده بسیار متنوع بوده و در رنگهای سفید، ارغوانی و ارغوانی رگه دار، صورتی و زرد و ترکیبی از سفید و صورتی و … میباشد.

بعد از اتمام گلدهی، ساقه گل دهنده را بررسی کنید.

روی ساقه، زبانکهای سبز یا قهوه‌ای وجود دارند که از ساقه‌ های گل دهنده جانبی حفاظت میکنند.

در صورت وجود چنین زبانکهایی، ساقه گلدهنده را قطع نکرده و اجازه دهید که ساقه‌های جانبی نیز رشد کرده و شکوفا شوند.

توجه :

اگر ساقه جانبی وجود نداشت، قطع کردن ساقه گل دهنده اصلی موجب تسریع در گلدهی مجدد خواهد شد.

ریشه‌های بیرون گلدان نیز علامت خوبی برای سلامتی گیاه هستند؛ زیرا این ریشه‌ها، برای جذب رطوبت هوا از گلدان خارج میشوند.

گل ارکیده از نظر سیستم رشدی به چند دسته تقسیم میشود؟

1) سیمپودیال

این گیاهان رشد عمودی نداشته و رشد جدیدشان را از انتها یا پایه رشدهای قبلی (شبیه به اکثر گیاهان علفی چند ساله) شروع میکنند؛

مانند: اکثر ارکیده ها.

 انواع سیمپودیال ها 

الف- سیمپودیال داری پیاز کاذب:

سیمپودیال ها، پیاز کاذب دارند؛ یعنی ساقه آنها، فقط برای ذخیره آب و غذا ضخیم و حجیم شده و شبیه به پیاز شده اند، نه اینکه پیاز واقعی باشند.

این ساختار، گیاه را در طبیعت قادر میسازد تا دوره های خشک را بهتر بتواند تحمل کند.

در این گیاهان، ریزومها، قسمتهای چوبی از پایه مادری هستند که این پیازها را به یکدیگر متصل میکنند.

طول این ریزومها نیز در گونه های مختلف آن متفاوت خواهد بود.

ب- سیمپودیال فاقد پیاز کاذب:

ارکیده ی سیمپودیالِ فاقدِ پیاز کاذب نیز وجود دارد.

این گونه از ارکیده ها، به ندرت در گلخانه پرورش می یابند.

محل زندگی این نوع از ارکیده ها در طبیعت جایی است که آب بیشتری در آن وجود داشته باشد.

ارکیده های Phaphiopedilum و Phragmipedium جزو این دسته می باشند.

2) مونوپودیال

ارکیده هایی هستند که رشدشان عمودی است؛ یعنی رشد جدیدشان، امتدادی از رشد سالهای قبل است.

در این گونه از ارکیده ها، برگها به صورت متناوب روی ساقه مرکزی تولید میشوند.

گونه های Phalaenopsis و Vanda وDoritis از این نوع می باشند.

تکثیر ارکیده ها به چند روش انجام میشود؟

گل ارکیده را به 3 روش میتوان تکثیر کرد.

این روش ها عبارت اند از:

1) ازدیاد گل ارکیده از طریق بذر

از آنجایی که بیشتر ارکیده‌ها از طریق بذر معمولا گلهای مناسب و مرغوبی تولید نمیکنند، استفاده از این روش چندان توصیه نمیشود.

2) ازدیاد گل ارکیده از طریق قلمه 

اکثر ارکیده‌ها (مانند Arachnis و Vanada) را میتوان با قلمه انتهایی تکثیر نمود.

برای این کار، قسمت بالای ساقه (که ریشه هوایی روی آن شکل گرفته و دارای چند برگ است) را انتخاب کرده و آن را قطع کنید.

سپس قلمه هایتان را در گلدان بکارید.

3) ازدیاد گل ارکیده از طریق تقسیم بوته 

Cattleya  و برخی دیگر از ارکیده‌ها را از طریق تقسیم بوته تکثیر میشوند.

این روش بر روی گیاهانی انجام میگیرد که 6 پیاز کاذب (یا بیشتر) داشته باشند.

محل برش ریزوم، از بین سومین و چهارمین پیاز کاذب بوده و هر دو قسمت را به صورت گیاهانی مجزا در گلدان می‌کارند.

از آنجایی که اکثر Cattleya ها تنها سالی یک برگ به وجود می‌آورند، اکثرا تقسیم ریزوم این گونه از گیاهان، هرسه سال یکبار انجام خواهد شد.

مشکلات گل ارکیده و راه های درمان آن

علت عدم گلدهی و ریزش گل های این گیاه چیست؟

این امر میتواند به علت گرما و یا سرمای محیط، آبیاری بیش از اندازه و یا خشکی کشیدن گیاه باشد.

همچنین استفاده بیش از اندازه از کودها، نزدیک بودنِ گیاه به مواد مصنوعیِ تازه (مانند کاغذ دیواری هایی که به تازگی نصب شده اند) و کمبود نور محیط نیز میتوانند از جمله عوامل آن باشند.

برای رفع این مشکل بهتر است ابتدا بررسی کنید که کدام یک از عوامل فوق موجب این امر شده است تا بتوانید شرایط گیاهتان را اصلاح کنید.

علت ایجاد شته و تریپس برای گل ارکیده در چیست؟

شته و تریپس، از جمله آفات این گیاه محسوب میشوند.

برای رفع این مشکل، از سموم حشره کش مناسب استفاده نمایید.

علت پوسیدگی طوقه و ریشه در این گیاه چیست؟

علت آن آبیاری زیاد است.

این بیماری طی 1 تا 2 روز، به تمامی قسمتهای گیاه شما سرایت خواهد کرد.

راه حل نسبی این مشکل، درآوردن گیاه از گلدان و فرو کردن تمامی قسمتهای آن در یک محلول قارچکش است.

جهت بازدید از صفحه کافه گلدون در اینستاگرام، کلیک کنید. :)